SEVDA DA KÜPEYE DAHİL

Bu yazımda sizlere Türklerdeki sözlenmeye veya nişanlanmaya benzer bir gelenek olarak düşünebileceğiniz sırga saluw geleneğinden bahsetmek istiyorum. Kazak kültürüne özgü bu ritüelde gelin parmağına yüzük takmak yerine kulağına altın küpe takıyorlar. Bu gelenek aslında diğer birçok gelenek gibi zamanla değişim göstermiş. Çok eski zamanlarda gelinin başlığına baykuş tüyü takılırmış. Bu şekilde genç bir erkek bu kızın başlığında tüy gördüğünde kızın evlilik hazırlıklarının başladığını ve kalbinde başka bir erkeğin sevgisini taşıdığını anlarmış. Günümüzde bu geleneğin yerini küpe takmaya bırakmıştır. Sırga saluw töreni, gelinin ailesine ilk vedasıdır ve düğünden önce gerçekleştirilen önemli bir gelenektir. Bir erkek ailesine kalbinde bir kız olduğunu ve bu kızla evlenmek istediğini dile getirdiğinde, aile ve akrabalar ailelerin tanışması için özel bir gün planlarlar ve düğün kutlaması için plan yapmaya başlarlar. Önce damadın ve gelinin aileleri tanışırlar ve yakınlaşırlar. İkili anlaşmalar sonrasında kızın anne ve babası kızın evlenmesine onay verdikten sonra damat tarafı tanışmak, kızın ailesinden onay almak bir gün ayarlar ve böylece belirlenen günde kızın evinde gidilir. Ailenin tanışması gerçekleşir. Ailedeki yaşça büyük ve önemli bir kişinin başkanlığındaki damadın akrabaları, gelinin ailesinden gençlerin evlilikleri için izin istemeye gelir. Damat isteme sürecinde söz sahibi değildir. Gelin adayı ise misafirlerin yanında değil kendi odasında oturur. Kızın ailesinin bu birlikteliğe onay vermesinin ardından kız, iki gelin ile birlikte kendi odasından çıkar ve misafirlerin yanına gelir. Damadın annesi veya varsa gelinleri yeni gelinin kulaklarına küpe takarlar. Bir inanışa göre iyi ve mutlu bir aileye sahip bir kadın, gelin adayının küpelerini takarsa bu çiftin de gelecekte mutlu bir aileye sahip olacağı düşünülür. Bu ritüel için altın küpelerin seçildiğini de özellikle belirtmeliyim, çünkü Kazaklar kızlarına çok değer verirler ve kızlarına sadece altını yakıştırırlar. Kazaklar kızlarını her zaman altınla özdeşleştirdikleri için gelinlerine de sadece altın küpe takarlar. Küpelerini takarken gelin adayına iyi dileklerini söylerler ve altın küpelerini takarlar. Sonra gelinlerini yanağından veya alnından öperler. Ayrıca damat gelinin anne babasına ve akrabalarına da değerli hediyeler verir. Ritüelde küpe takıldıktan sonra kız, gelin artık erkeğin ailesinin kızı kabul edilir. Bu gelenek için gelin tarafı özel hazırlıklar yapar, kayınvalidesine zengin bir sofra kurar, damat tarafına da hediyeler sunar. Bu ritüelden sonra, iki taraf akraba haline gelir ve düğünü planlamaya başlarlar.

Nuray Yavuz

ANDEM Türkiyat Araştırmaları Uzmanı

Whatshapp
ANDEM | ANA DİL EĞİTİM MERKEZİ
Merhaba 👋
Size nasıl yardımcı olabiliriz?